ABDURRAHİM KOZALI: FIKIH USULÜNE GİRİŞ 4.SEMİNER ÖZETİ

Bu seminerde, Fıkıh Usulü ilminin metodolojik temelleri ve özellikle mantıkla olan ilişkisi tartışılmıştır. Gazali’nin yaklaşımı üzerinden usul ilminin tarihsel gelişimi ve felsefi altyapısı detaylandırılmıştır.

Ana Temalar:

1. Fıkıh Usulünün Temeli:
   • Fıkıh usulü, şer‘i hükümlerin delillerini tespit etmeye yönelik bir metodoloji olarak tanımlanır.
   • Gazali’ye göre, usul ilmi, akıl ve nakil arasında denge kurmayı hedefler.
2. Mantık ve Usul İlişkisi:
   • Mantık, Gazali tarafından fıkıh usulünün ayrılmaz bir parçası olarak görülmüştür.
   • Mustasfa adlı eserinde Gazali, nazari ilimlerin mantık olmadan güvenilir olamayacağını vurgulamıştır.
   • Mantık; tanım (tasavvurat) ve kıyas (tasdikat) yoluyla kesin bilgiye ulaşmayı sağlar.
3. Kelam ile İlişki:
   • Fıkıh usulünün temel ilkeleri (mebadi), kelam ilmi tarafından sağlanır.
   • Gazali, kelam ilminin bilgiye ve varlığa dair sağlam temeller kurarak usul ilmine destek sağladığını belirtir.
4. Mantık ve Arap Dili:
   • Mantığın meşruiyeti erken dönemlerde tartışılmış; bazı alimler alternatif olarak Arap dilbilgisi (nahiv) kullanımını önermiştir.
   • Ancak Gazali, mantığın usul ilminde vazgeçilmez olduğunu savunmuş ve bu disipline entegre edilmesini sağlamıştır.
5. Fıkıh Usulünün Tarihsel Gelişimi:
   • İlk sistematik fıkıh usulü eserleri 4. hicri asırda kaleme alınmıştır.
   • İmam Şafii’nin Er-Risale adlı eseri, usul ilminin erken bir örneği olarak kabul edilse de, Cassas’ın El-Fusul adlı eseri disiplinin olgunlaşmasını temsil eder.

Sonuç:

Fıkıh usulü, İslam hukuku ve düşüncesi için vazgeçilmez bir metodoloji sunar. Gazali’nin mantık ve usul arasındaki bağlantıyı kurma çabası, İslami ilimlerin metodolojik bir temele oturtulmasında önemli bir dönüm noktasıdır. Mantık, yalnızca fıkıh usulü için değil, diğer nazari ilimler için de bir kılavuz olarak kabul edilmiştir.

 

 

This seminar discussed the methodological foundations of Usul al-Fiqh (principles of Islamic jurisprudence), focusing particularly on its relationship with logic. Through Al-Ghazali’s approach, the historical development and philosophical basis of Usul al-Fiqh were explored.

Main Themes:

1. The Foundation of Usul al-Fiqh:
   • Usul al-Fiqh is defined as a methodology for identifying the evidence behind Islamic legal rulings.
   • According to Al-Ghazali, this discipline aims to strike a balance between reason and revelation.
2. The Relationship Between Logic and Usul:
   • Al-Ghazali regarded logic as an inseparable part of Usul al-Fiqh.
   • In his work Al-Mustasfa, Al-Ghazali emphasized that theoretical sciences cannot be reliable without logic.
   • Logic facilitates certainty through definitions (tasawwur) and syllogisms (tasdiq).
3. Connection with Kalam:
   • The foundational principles (mabadi) of Usul al-Fiqh are provided by Kalam (Islamic theology).
   • Al-Ghazali argued that Kalam establishes sound foundations regarding knowledge and existence, supporting Usul al-Fiqh.
4. Logic and the Arabic Language:
   • The legitimacy of logic was debated in early periods, with some scholars suggesting Arabic grammar (nahw) as an alternative.
   • However, Al-Ghazali defended the indispensability of logic in Usul al-Fiqh and integrated it into the discipline.
5. Historical Development of Usul al-Fiqh:
   • The first systematic works on Usul al-Fiqh were written in the 4th century AH.
   • While Imam Shafi‘i’s Al-Risala is considered an early example, Jassas’s Al-Fusul represents the maturity of the discipline.

Conclusion:

Usul al-Fiqh provides an essential methodology for Islamic law and thought. Al-Ghazali’s effort to connect logic and Usul marked a significant turning point in establishing a methodological foundation for Islamic sciences. Logic is not only a guide for Usul al-Fiqh but also for other theoretical disciplines.