AYHAN ÇİTİL: ARİSTOTELES, METAFİZİK OKUMALARI 37. SEMİNER ÖZETİ

Ana Temalar:

1. Yedinci Kitabın Özeti ve Sekizinci Kitaba Geçiş:
   Seminer, yedinci kitapta tartışılan cevher (usia) anlayışının özetlenmesiyle başlar. Aristoteles’in “asıl cevher surettir” vurgusu tekrar edilir. Canlılar asıl cevher örneği olarak değerlendirilir ve Aristoteles’in cevher kavramının canlılık ve işlev (energeia) ilkesiyle ilişkili olduğu hatırlatılır.
2. Metafizik Okuma Biçimi:
   Çitil, dersin sadece Aristoteles değil aynı zamanda Platon üzerinden de bir okuma pratiği içerdiğini vurgular. Bu çok katmanlı okuma biçimi, hem klasik metinlerle hem de çağdaş konularla diyalog kurmayı hedefler. Bu bağlamda, fizik, biyoloji ve matematik gibi alanlar da metafiziğe dâhil edilir.
3. Sekizinci Kitabın Temel Meselesi:
   Yedinci kitabın devamı olarak ele alınan sekizinci kitap, tözün ne olduğu meselesine yeniden dönerek duysal ve akılsal cevher ayrımını işler. Aristoteles’in özellikle idealar ve matematiksel nesnelerle ilgili eleştirileri açıklanır. Tanım, öz, madde, form ve birliğin nasıl kavranacağı; tümel ile birey, sayı ile tanım arasında nasıl bir ilişki kurulacağı gibi temel metafizik sorunlar gündeme gelir.
4. Tanım ve Sayı İlişkisi:
   Aristoteles’in tanımı bir tür sayı olarak görmesi ele alınır. Tanımların bölünebilirliği, bölünemez ilkelere dayanması ve bir şeyin tanımında her bir öğenin zorunluluğu tartışılır. Tanım ve sayının birlik ilkesine dayanması gerektiği ve bu ilkenin belirli bir bireyle ilişkilendirilmesi gerektiği vurgulanır.
5. Akılsal Madde ve Matematiksel Varlıklar:
   Matematiksel nesnelerin duysal maddeden bağımsız oldukları, oluş ve bozuluşa tabi olmadıkları ancak yine de bireylerle ilişki kurmadan düşünülemeyecekleri belirtilir. Bu çerçevede ‘akılsal madde’ kavramının belirsizliği ve Aristoteles’in buna yönelik çözüm arayışı tartışılır.
6. Platon ve Aristoteles’in Eleştirisi:
   Platon’un çokluk fikrini açıklamakta zorlanması ve Aristoteles’in Platon’a yönelttiği eleştiriler ele alınır. Eidos’un birlik ilkesi olarak korunması gerektiği, ancak çokluğun nasıl inşa edileceği sorusunun cevapsız bırakıldığı ifade edilir.

Sonuç:
Seminer, Aristoteles’in sekizinci kitapla birlikte cevher, tanım, birlik, sayı ve madde gibi kavramlar üzerinden metafiziksel yapıyı kurma çabasını derinleştirir. Çitil, bu tartışmaları Platon, Kant, Hegel ve Hilbert gibi figürlerle ilişkili olarak zenginleştirir ve klasik metafizik problemleri çağdaş felsefi sorularla ilişkilendirmeyi sürdürür.

Main Themes:

1. Summary of Book VII and Transition to Book VIII:
   The seminar opens by recapping Book VII’s focus on ousia (substance), reaffirming Aristotle’s claim that “the primary substance is form.” Living beings are presented as the clearest examples of true substance, with an emphasis on how Aristotle links substance to life and the principle of function (energeia).
2. Method of Metaphysical Reading:
   Çitil emphasizes that the reading practice applied throughout the course is not limited to Aristotle but engages with Plato as well. This layered reading aims to establish a dialogue between classical texts and contemporary concerns, incorporating insights from physics, biology, and mathematics into metaphysical reflection.
3. Core Focus of Book VIII:
   Continuing from Book VII, Book VIII revisits the nature of substance while further distinguishing between sensory and intelligible substances. Aristotle’s critique of ideas and mathematical objects is addressed. Central metaphysical problems include how essence, form, matter, unity, universals, and individuals relate—and how number and definition are interlinked.
4. Relation Between Definition and Number:
   Aristotle’s conception of definitions as structured similarly to numbers is explored. Definitions are divisible but rest on indivisible principles; each component of a definition is necessary. The seminar stresses that both numbers and definitions rely on a principle of unity, which must be tied to a concrete individual.
5. Intelligible Matter and Mathematical Entities:
   Mathematical objects are described as independent from sensible matter and unaffected by generation or corruption. However, they cannot be conceived apart from their relation to individuals. The seminar questions the concept of “intelligible matter” and examines Aristotle’s effort to clarify its role in metaphysical structures.
6. Plato and Aristotle – Critique and Continuity:
   Aristotle’s critique of Plato is revisited, especially concerning Plato’s difficulty explaining multiplicity. While eidos must serve as a principle of unity, Plato is seen as lacking an account for how multiplicity arises. Aristotle’s analysis is presented as an attempt to address this philosophical gap.

Conclusion:
This seminar deepens the metaphysical inquiry into substance, definition, unity, number, and matter as presented in Book VIII. Çitil enriches the discussion by relating these classical problems to figures like Plato, Kant, Hegel, and Hilbert, sustaining a cross-temporal dialogue that connects Aristotelian metaphysics with modern philosophical concerns.