AYHAN ÇİTİL: ARİSTOTELES, METAFİZİK OKUMALARI 47. SEMİNER ÖZETİ
Ana Temalar:
- Hakikat, Bilgi ve Metafiziksel Erişim Sorunu
Seminer, Aristoteles’in 9. Kitabı çerçevesinde, özne–yüklem ilişkisi ve bileşik-basit önermeler üzerinden hakikat analizini sürdürür. Hakikat yalnızca önermesel değil, varlığın fark edilme biçimi olarak da ele alınır. Aristoteles’e göre cehalet, mutlak bir körlük değil, zihnin kendini hakikate yönlendirememesi durumudur. Bu bağlamda, bilginin oluşumunda yönelimin önemi vurgulanır. - Değişmeyen Varlıklar ve Zaman Problemi
Üçgen ve sayı gibi değişmeyen varlıklar üzerinden zamansız hakikatlerin doğası tartışılır. Bu varlıkların bilgisi zaman içinde değişmezken, “bu şişe kırmızı” gibi bağlam-indeksli önermelerin zamanla doğruluk değeri değişebilir. Bu ayrım, Aristoteles’in ebedî ve değişen varlıklar arasında yaptığı ayrımın doğruluk kuramındaki yansımalarını gösterir. - Parmenides, Platon ve Felsefenin Ayinleşmesi
Çitil, Parmenides’in felsefeye kazandırdığı ontolojik ve yöntemsel temeli “logos ayini” olarak tanımlar. Bu yapı, Platon’da daha da derinleşerek hakikati ideal formlara bağlar. Sofos figürü üzerinden kurulan bu sistem, “Kaf Dağı Sendromu”na (ulaşılamaz hakikat) dönüşerek felsefeyi erişilmez bir idealin peşinde ayinleştirir. - Ayin, Hakikat ve Toplumsal Felsefenin Eleştirisi
Gerek klasik gerek modern felsefede, felsefenin kendisinin hakikatten uzaklaşıp bir ritüele dönüşmesi eleştirilir. Descartes’tan Kant’a kadar sistemler, zamanla sadece tekrarlanan yapılar hâline gelir. Aynı şekilde bilimsel ya da dini yaşam da, içsel hakikati terk ederek yüzeysel birer alışkanlığa dönüşebilir. Bu durum, felsefede bir “oyalanma” ya da “yer değiştirme” problemi olarak tanımlanır. - Yeni Bir Felsefi Başlangıç İhtiyacı
Çitil, Platon–Aristoteles ayrımının aşılması gerektiğini ve metafiziğin “orijinal sahne”sinin yeniden keşfiyle başlanabileceğini öne sürer. Bu sahne, içsellik ve kendindelik ilkeleriyle örülü, varlığa yönelmiş etik duyarlılık ve hakikate dayalı zulümsüz bir eylem zeminidir. Felsefenin ancak bu tür bir temelden yeniden inşa edilebileceği savunulur.
Sonuç:
47. seminer, felsefenin hem klasik hem modern dönemlerde hakikatten koparak nasıl birer ayine dönüştüğünü analiz eder. Çitil, metafiziğin yüzeysel sistematiklerden kurtularak özsel bir yönelime kavuşması gerektiğini vurgular. Gerçek etik tutumun ve felsefi uyanışın ancak bu “orijinal sahne” üzerinden mümkün olabileceği öne sürülür.
Main Themes:
- Truth, Knowledge, and the Problem of Metaphysical Access
The seminar resumes the analysis of truth in Aristotle’s 9th book, focusing on the relationship between subject and predicate in compound and simple statements. Truth is discussed not only propositionally but also as a mode of recognizing being, especially in the context of Aristotle’s non-propositional forms of knowledge. The blindness metaphor is reinterpreted—ignorance is not absolute but stems from the mind not directing itself to the truth. - The Question of Unchanging Entities and Temporality
Aristotle’s view on eternal truths is addressed through examples like triangles and numbers. If something is immutable (like mathematical objects), its truth cannot vary with time. The distinction between contingent, temporal truths and eternal ones is explored, raising the issue of how propositions indexed to context (e.g., “this bottle is red”) complicate truth assessments across time. - Parmenides, Plato, and the Philosophical Rite
Çitil examines philosophical beginnings with Parmenides, who establishes both an ontology and a methodological framework. Logos and logical reasoning become not just cognitive tools but rites that structure a community’s access to being. This “ritualistic” character of philosophy is expanded in Plato’s thought, where the figure of the Sofos (wise one) guarantees truth, anchoring truth in ideality but also creating a “Kaf Dağı Syndrome” (truth relegated to an inaccessible realm). - Ritual, Truth, and the Role of Philosophy in Society
A core thesis is introduced: in both ancient and modern metaphysical frameworks (e.g., Descartes, Kant), philosophical systems become rituals followed without fully engaging with the question of truth itself. Çitil argues that scientific and religious life can turn into ritualistic activity, disconnected from their original metaphysical foundations, and that this leads to philosophical “distraction” or “displacement” (oyalanma). - Call for a New Philosophical Beginning
The seminar culminates in a call for a new beginning in philosophy, one that seeks to overcome the ancient rupture between Plato and Aristotle. Çitil proposes rediscovering the “original scene” (orijinal sahne) of metaphysics—an internal, essential ground of being. Only through this inner scene, marked by inwardness (içsellik) and authenticity (kendindelik), can philosophy break away from its ritualistic impasse and cultivate true ethical sensitivity and non-violent action (zulüm as misalignment with truth).
Conclusion:
This seminar positions metaphysics as the critical site for reconnecting with truth beyond habitual philosophical rituals. Çitil critiques both classical and modern metaphysical paradigms for ultimately leading to alienation from truth, arguing instead for a return to an originary awareness that allows for moral refinement and philosophical renewal. The question remains: can humanity overcome the divisions of traditional metaphysics and initiate a radically new relation to being and truth?