EKREM DEMİRLİ, İSLAM DÜŞÜNCESİNDE VELAYET 31. SEMİNER ÖZETİ

Ekrem Demirli’nin bu semineri, Hakîm Tirmizî’nin sorularına İbnü’l-Arabî’nin yanıtları çerçevesinde İslam düşüncesindeki temel kavramlara odaklanmaktadır. Seminerde “mülk”, “nimetlerin mülkü”, “ziya” ve “kutsiyet” gibi kavramlar metafizik, ontolojik ve semantik yönleriyle ele alınmış; insanın Tanrı’ya mutlak bağlılığı, varlık ve ibadet arasındaki ilişkiler detaylı bir şekilde tartışılmıştır.

Ana Temalar

  1. Mülk ve Nimetlerin Mülkü Kavramları
    • Mülk, yaratılmış her şeyin Allah’a ait olduğunu ve varlıkların kendi sınırlarını bilerek Allah’a itaat etmesi gerektiğini ifade eder.
    • Nimetlerin mülkü, Allah’ın nimetlerini tanıyıp şükreden kişinin bu nimetler üzerinde bir manevi sahiplik elde etmesi anlamına gelir. Bu durum, insanın şükür yoluyla kulluk bilincini pekiştirdiğini gösterir.
  2. Donukların İtaati ve İlahi Huzur
    • İbnü’l-Arabî, cansız varlıkların (donukların) Tanrı’ya mutlak bir itaat halinde olduklarını vurgular. Bu itaat, onların hareketsizliklerinden ve kendileri için bir talepte bulunamamalarından kaynaklanır.
    • Bu anlayış, cansız varlıkların Allah’ın yaratıcı gücüne duyduğu teslimiyetin bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir.
  3. Ziya ve Nur Kavramları
    • Ziya, nur ve karanlığın birleşiminden oluşan bir durum olarak tanımlanır ve bilgiye konu olan her şeyin bu ara alanda yer aldığı belirtilir.
    • İbnü’l-Arabî, ziya ile nur arasındaki farkı açıklayarak, ziyanın bilgi edinme süreçlerindeki rolünü öne çıkarır. Bu bağlamda Kur’an, hem bir ziya hem de bir açıklama aracı olarak ele alınır.
  4. Kutsiyet ve İlahi İsimler
    • Kutsiyet, Allah’ın münezzeh oluşunu ifade eden bir kavramdır. İbnü’l-Arabî, kutsiyetin zatî ve geçici olmak üzere ikiye ayrıldığını belirtir.
    • Zatî kutsiyet, Tanrı’nın asla başkalaşma kabul etmeyen mutlak temizliğini ifade ederken; geçici kutsiyet, insanın manevi ve ahlaki bir arınma süreciyle elde ettiği bir durumdur.
    • İlahi isimler, Allah’ın sıfatlarını temsil eden perdeler olarak tanımlanır ve varlık ile Tanrı arasında bir bağ kurar.
  5. İslam Ümmeti ve İlahi Tecelliler
    • İbnü’l-Arabî, İslam ümmetinin diğer ümmetlere kıyasla daha üstün bir metafizik bilgiye sahip olduğunu vurgular.
    • Bu üstünlük, hem bireysel hem de toplumsal olarak ilahi tecellilere açık olma kapasitesinden kaynaklanır.

Sonuç

Seminer, İbnü’l-Arabî’nin metafiziksel ve ontolojik görüşlerini derinlemesine ele alarak, insan ve varlık arasındaki ilişkileri anlamaya yönelik bir çerçeve sunar. Mülk, nimet, ziya ve kutsiyet gibi kavramlar üzerinden Tanrı’nın varlık üzerindeki hâkimiyeti ve insanın kulluk bilinci tartışılmıştır. Bu seminer, İslam düşüncesinde ibadet, arınma ve ilahi bağ kavramlarını yeniden değerlendirmek için önemli bir kaynak sunmaktadır.

 

Ekrem Demirli’s seminar focuses on foundational concepts in Islamic thought through Hakim Tirmidhi’s questions and Ibn al-Arabi’s responses. Key terms such as mulk (dominion), ni‘ma’s mulk (the dominion of blessings), diya (radiance), and qudsiyya (holiness) are explored in their metaphysical, ontological, and semantic dimensions. The seminar examines human submission to Allah, the relationship between existence and worship, and divine manifestations.

Key Themes

  1. The Concepts of Mulk and Ni‘ma’s Mulk
    • Mulk signifies that all creation belongs to Allah, emphasizing the need for beings to recognize their boundaries and obey Allah.
    • Ni‘ma’s mulk refers to the spiritual ownership acquired by individuals who acknowledge and give thanks for Allah’s blessings. Gratitude reinforces the awareness of servitude.
  2. The Obedience of Inanimate Beings and Divine Presence
    • Ibn al-Arabi highlights that inanimate beings are in absolute submission to Allah due to their immobility and inability to express personal desires.
    • This submission reflects the creative power of Allah and the inherent surrender of all creation to His will.
  3. The Concepts of Diya and Nur
    • Diya is described as a state combining light and darkness, where all objects of knowledge reside.
    • Ibn al-Arabi differentiates between diya (radiance) and nur (light), emphasizing the role of diya in the process of acquiring knowledge. The Qur’an is presented as both diya and a medium of explanation.
  4. Holiness (Qudsiyya) and Divine Names
    • Qudsiyya signifies Allah’s transcendence. Ibn al-Arabi categorizes holiness into two types: essential and temporary.
    • Essential holiness reflects Allah’s absolute purity, impervious to change, while temporary holiness denotes the spiritual and moral purification attained by humans.
    • Divine names serve as veils representing Allah’s attributes, creating a connection between existence and the Divine.
  5. The Islamic Community and Divine Manifestations
    • Ibn al-Arabi asserts the superiority of the Islamic community over others in accessing metaphysical knowledge.
    • This distinction arises from their capacity to be more receptive to divine manifestations both individually and collectively.

Conclusion

This seminar provides a comprehensive exploration of Ibn al-Arabi’s metaphysical and ontological views, offering insights into the relationship between humanity and existence. Through discussions on mulk, blessings, diya, and holiness, it examines Allah’s sovereignty over creation and the human consciousness of servitude. This seminar presents significant perspectives on worship, purification, and divine connection within Islamic thought.