HAYRETTİN NEBİ GÜDEKLİ: KELAMA GİRİŞ 6. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminerde kelamcıların varlık, cisim ve araz anlayışları detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Cevher ve araz kavramları üzerinden varlığın yapısı ve işleyişine dair kelamcıların geliştirdiği teoriler incelenmiştir.

Ana Temalar:

1. Kelamda Varlık ve Alem Kavramları:
   • Varlık, temel olarak kadim (başlangıcı olmayan, Tanrı’ya özgü) ve hadis (sonradan yaratılan) olarak ikiye ayrılmıştır. Alem, hadis olarak değerlendirilmiş ve cevher ile arazlardan oluştuğu kabul edilmiştir.
   • Cevher, fiziksel nesnelerin en küçük, bölünemez birimi olarak tanımlanırken, araz bu nesnelerin niteliklerini ifade eder.
2. Cisim ve Bileşenleri:
   • Cisimler, cevher ve arazların bir araya gelmesiyle oluşur. En küçük cisim bileşik olmayı gerektirir ve bu genellikle iki veya daha fazla cevherin birleşmesiyle tanımlanır.
   • Farklı kelamcılar, cismin oluşumu için gereken minimum cevher sayısı konusunda çeşitli görüşler ileri sürmüştür (örneğin, Ebu’l-Huzeyl’in 6 cevher teorisi).
3. Araz Türleri ve İşlevleri:
   • Arazlar, renkler, tatlar, kokular, sıcaklık gibi nitelikleri içerir ve bu nitelikler varlıkların farklılaşmasını sağlar.
   • Arazlar kendi başlarına var olamaz, bir cevhere bağımlı olarak bulunur. Ayrıca, bazı arazlar canlılık gibi özelliklere bağlıdır ve yalnızca canlı nesnelerde ortaya çıkar.
4. Süreklilik ve Nedensellik:
   • Sünni kelamcılar, varlığın sürekliliğini Tanrı’nın her an yaratma fiiline bağlamışlardır.
   • Mutezile kelamcıları ise, varoluşun sürekliliğini Tanrı’nın yaratma eyleminden bağımsız olarak görmüş ve doğal bir düzen önerisinde bulunmuştur.
5. Hudus Teorisi:
   • Kelamcılar, cisimlerin oluş ve değişim süreçlerini (kevin) incelemiş ve bu süreçlerden hareketle alemin sonradan yaratıldığı sonucuna varmışlardır.
   • Hareket, durağanlık, birleşme (içtima) ve ayrılma (iftirak) gibi özelliklerin tümü cisimlerin hadis olduğunun kanıtı olarak değerlendirilmiştir.

Sonuç:

Kelamcıların varlık anlayışı, Tanrı ile alem arasındaki ilişkiyi açıklamada önemli bir çerçeve sunar. Cevher ve araz teorisi, evrenin yapısını anlamak için temel bir model sunarken, süreklilik ve nedensellik tartışmaları kelamın hem teolojik hem de felsefi boyutlarını genişletmiştir.

 

This seminar focused on the understanding of existence, substance (jawhar), and accidents (arad) in Kalam. Theological theories about the structure and functioning of existence, particularly through the concepts of substance and accidents, were examined.

Main Themes:

1. Existence and the Universe in Kalam:
   • Existence is classified into eternal (qadim), which is unique to God, and created (hadith), which applies to everything else. The universe is considered hadith and is composed of substances and accidents.
   • Jawhar (substance) is defined as the smallest, indivisible unit of physical objects, while arad (accidents) represent the qualities of these objects.
2. Bodies and Their Components:
   • Bodies are formed through the combination of substances and accidents. Even the smallest body requires a combination of at least two or more substances.
   • Theologians differed on the minimum number of substances required to form a body (e.g., Abu al-Hudhayl’s six-substance theory).
3. Types and Functions of Accidents:
   • Accidents include qualities like color, taste, smell, and temperature, which distinguish one entity from another.
   • Accidents cannot exist independently and must be tied to a substance. Some accidents, such as life, are specific to living entities.
4. Continuity and Causality:
   • Sunni theologians linked the continuity of existence to God’s constant act of creation.
   • Mu’tazilite theologians argued for a natural order that exists independently of God’s continuous creation, proposing a self-sustaining system.
5. The Theory of Creation (Huduth):
   • Theologians analyzed the processes of formation and change (kawn), concluding that the universe is created (hadith).
   • Features such as motion, rest, combination (ijtima), and separation (iftiraq) were used as evidence that bodies are created and not eternal.

Conclusion:

The understanding of existence in Kalam provides a crucial framework for explaining the relationship between God and the universe. The theory of substances and accidents serves as a foundational model for understanding the structure of the cosmos, while discussions on continuity and causality expand both the theological and philosophical dimensions of Kalam.