KÜRŞAT DEMİRCİ: GILGAMIŞ OKUMALARI 24. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminerde Gılgamış Destanı’nın 6. Tabletinin son bölümleri ele alınmış ve Göklerin Boğası’nın öldürülmesi, İştar’ın rolü ve Enkidu’nun kaderi üzerine tartışılmıştır. Ayrıca boğa motifinin mitolojik, psikolojik ve astronomik boyutları incelenmiş ve bu figürün Mezopotamya kültüründeki sembolik işlevi üzerinde durulmuştur.

Ana Temalar

  1. Göklerin Boğası’nın Sembolizmi
    • Göklerin Boğası, antik mitlerde, rüyalarda ve bilinçaltı imgelerinde temel bir arketiptir.
    • Gılgamış ve Enkidu’nun boğayı öldürmesi, kozmik güçlere karşı kazanılan sembolik bir zaferdir.
    • Boğa, güç, bereket ve göksel düzeni temsil eder, bu yüzden onun yok edilmesi mitolojik açıdan derin bir anlama sahiptir.
  2. İştar’ın Rolü ve İlahi Dişil Gücün Reddedilmesi
    • Mezopotamya mitolojisinde merkezi bir figür olan İştar, bu bölümde belirleyici bir rol oynar.
    • Gılgamış’ın İştar’ı reddetmesi, eski kültürlerdeki anaerkil yapıdan ataerkil yapıya geçişin bir yansıması olarak yorumlanmıştır.
    • İştar, hem yüceltilen hem de reddedilen bir tanrıça olarak, Sami dünyasında kadın tanrıçaların değişen statüsünü temsil eder.
  3. Göklerin Boğası’nın Astronomik Yorumu
    • Boğa, mitolojik bir varlık olmasının yanı sıra aynı zamanda astronomik bir semboldür.
    • Boğa burcu (Taurus) ile ilişkilendirilen bu anlatı, Mezopotamya’da Venüs’ün hareketleri ve yıldızların döngüsel konumlarıyla bağlantılıdır.
    • Boğa burcunun heliak yükselişi (gün doğumundan hemen önce görülmesi), bu mitin yapısını etkilemiş olabilir ve boğanın dönemsel olarak öldürülmesi ve yeniden doğması kozmolojik bir olayla ilişkilendirilebilir.
  4. Enkidu’nun Kaderi ve Kahramanın Yolculuğu
    • Boğanın ölümü sonrası Enkidu, yaklaşan ölümünü haber veren rüyalar görmeye başlar.
    • Enkidu’nun ölümü, Gılgamış’ın hikâyesinde büyük bir dönüm noktasıdır ve destanı daha içsel ve varoluşsal bir sürece taşır.
    • Enkidu ve Gılgamış’ın ayrılması, kahramanın ruhsal dönüşümünün başlangıcını simgeler.
  5. Boğa’nın Psikolojik ve Arketipsel Anlamı
    • Boğa genellikle ilkel içgüdüler, güç ve yaşam enerjisi ile ilişkilendirilir.
    • Pek çok antik mitolojide boğa, tanrıçanın oğlu olarak görülür ve bu durum onun annelik arketipiyle bağını gösterir.
    • Boğanın kahraman tarafından öldürülmesi, içgüdüsel gücün akıl ve farkındalık ile dönüşümünü simgeler.
  6. Mitolojik Paralellikler ve Karşılaştırmalı Analiz
    • Boğa motifi, birçok kültürde yaygın bir temadır ve Zerdüştîlik, Yunan mitolojisi ve Yakın Doğu mitleri ile benzerlikler gösterir.
    • Mithras’ın boğayı öldürme sahnesi (Tauroctony) ile Gılgamış anlatısı arasında güçlü bağlar bulunmaktadır.
    • Minotor miti ve diğer Hint-Avrupa anlatıları, Gılgamış hikâyesiyle yapısal benzerlikler taşır.

Sonuç

Bu seminerde 6. Tabletin son bölümleri detaylı bir şekilde analiz edilmiş, Göklerin Boğası anlatısının mitolojik, psikolojik ve astronomik boyutları tartışılmıştır. İştar’ın reddi, boğa figürünün sembolik anlamı ve Enkidu’nun yaklaşan ölümü konuları derinlemesine ele alınmıştır. Ayrıca, destanın dünyevi temalardan varoluşsal bir anlatıya nasıl evrildiği ortaya konulmuştur. Bir sonraki seminerde, Enkidu’nun yeraltı dünyasına dair rüyası ve Gılgamış’ın ölümsüzlük arayışı incelenecektir.

 

This seminar continues the discussion of Tablet VI of the Epic of Gilgamesh, focusing on the final verses of the text. The primary themes include the killing of the Bull of Heaven, the role of Ishtar, and Enkidu’s fate. The discussion also explores the mythological, psychological, and astronomical dimensions of the bull motif, as well as its symbolic function in Mesopotamian culture.

Main Themes

  1. The Symbolism of the Bull of Heaven
    • The Bull of Heaven is a fundamental archetype in ancient myths, dreams, and subconscious imagery.
    • Gilgamesh and Enkidu kill the bull, marking a symbolic victory over cosmic forces.
    • The bull represents power, fertility, and celestial order, and its destruction carries deep mythological significance.
  2. Ishtar’s Role and the Rejection of the Divine Feminine
    • Ishtar, a central figure in Mesopotamian mythology, is a pivotal force in this episode.
    • The dismissal of Ishtar by Gilgamesh reflects a broader transition from matriarchal to patriarchal structures in ancient cultures.
    • Ishtar’s role is both a divine and a rejected figure, highlighting a shift in the perception of female deities in the Semitic world.
  3. Astronomical Interpretations of the Bull of Heaven
    • The bull is not just a mythological creature but also an astronomical symbol.
    • It is connected to the Taurus constellation, and its cyclical disappearance and reappearance in the sky correspond to astronomical events observed in ancient Mesopotamia.
    • The heliacal rising of Taurus before sunrise may have influenced the myth’s structure, linking the celestial cycle to the myth of the bull’s periodic destruction and return.
  4. The Fate of Enkidu and the Hero’s Journey
    • Following the bull’s death, Enkidu begins to see ominous dreams foretelling his demise.
    • Enkidu’s death serves as a turning point in Gilgamesh’s narrative, transitioning the epic into a more introspective and esoteric phase.
    • The separation of Enkidu and Gilgamesh symbolizes a spiritual transformation, where the hero must now continue his journey alone.
  5. The Psychological and Archetypal Meaning of the Bull
    • The bull is often associated with raw instinct, strength, and life force.
    • Many ancient myths depict the bull as the son of a goddess, reinforcing the maternal connection in archetypal structures.
    • The bull’s death at the hands of the hero represents a shift from primal instinct to rational awareness, a key transformation in many mythological traditions.
  6. Mythological Parallels and Comparative Analysis
    • The motif of the bull is widespread across cultures, including Zoroastrian, Greek, and Near Eastern traditions.
    • The story of Mithra slaying the bull (Tauroctony) in Mithraism echoes similar themes.
    • Greek mythology’s Minotaur legend and other Indo-European myths share structural similarities with the Gilgamesh narrative.

Conclusion

This seminar provided a detailed analysis of the final verses of Tablet VI, examining the mythological, psychological, and astronomical dimensions of the Bull of Heaven. Ishtar’s rejection, the bull’s symbolic role, and Enkidu’s impending death were explored in depth. The session also highlighted the transition from secular to esoteric themes in the upcoming tablets. The next seminar will shift focus to Enkidu’s vision of the underworld and the beginning of Gilgamesh’s existential quest.