OĞUZ HAŞLAKOĞLU:PLATON, DEVLET 26. SEMİNER ÖZETİ

  1. Seminerin Amacı ve İçeriği
    Bu seminerde Haşlakoğlu, Platon’un “auto-urgike” ve “eidolopoike” kavramlarını merkeze alarak özne, suret, kuvvet, hatırlama ve varlık sorunlarını tartışır. Timaios ve Sofist diyalogları arasındaki geçişi sağlayan bu kavramlar üzerinden Platon’un metafiziği, modern düşüncenin özne anlayışıyla karşılaştırmalı biçimde ele alınır. Seminer, psüke’nin otokinetik doğası üzerinden kuvvetin kaynağını sorgular, dilsel temsilin sınırlarını gösterir ve Platon’u anlamanın temelini suret metafiziğiyle ilişkilendirir.
  2. Ana Temalar ve Başlıklar
  1. Auto-Urgike ve Eidolopoike Karşıtlığı
    Auto-urgike, kendi başına üretici olan, gerçekliğin kaynağına bağlı faaliyet olarak tanımlanırken, eidolopoike, görünüş ve temsile dayalı taklit faaliyetidir. Bu karşıtlık, Platon’un ontolojik düzeninde hakiki varlıkla görünüş dünyası arasındaki farkı temsil eder.
  2. Auto ve Öznenin Kaynağı: Otokinesis ve Otomaton Ayrımı
    Auto kavramı, Descartes’ın ego cogito’sundan farklı olarak özneyi değil, psüke’nin kendi kendini hareket ettirme (otokinesis) yetisini işaret eder. Otokinesis, hareketin sebebinin psüke’nin kendisinde olmasıdır; bu durum, onu otomaton’dan ayırır: Otomaton nedensizce hareket ederken, otokinesis bilinçli kuvvetin kaynağıdır.
  3. Psüke’nin Hatırlaması: Anamnesis ve Unutuş
    Platon’da psüke’nin hatırlama yetisi (anamnesis), onun unutuşa (amnesis) düştüğü bir sürecin tersine çevrilmesidir. Psüke, hareketin kaynağı olduğunu unuttuğunda doksanın gölgelerine mahkûm olur. Bilgiye ulaşmak, bu unutulan kuvvetin yeniden fark edilmesiyle mümkündür.
  4. Suret ve Dil: Metafizik Temsilde Kriz
    Suret (eidolon) meselesi, Platon’un dil ve temsil sorunuyla doğrudan ilgilidir. Modern felsefede form ve morphe kavramları üzerinden yanlış şekilde yorumlanan eidos ve eidolon ilişkisi, Platon’un metafiziğinin anlaşılmasını engeller. Haşlakoğlu, bu yorumları eleştirerek düşüncenin dile mahkumiyetini ve dilden özgürleşme gereğini vurgular.
  5. Düşüncenin Koşulları: Auto Kavramıyla Felsefeye Giriş
    “Auto”yu düşünmeye başlamak, aslında düşüncenin kendisini düşünmeye başlamaktır. Platon’un metinleri, bir temsil değil; düşünmenin zeminini açan sahnelerdir. Bu bağlamda filozofya, kendiliğin kuvvetini fark etmek, onu yeniden harekete geçirmektir.
  6. Aporya ve Ricat: Metinler Arası Geçişin Gereği
    Platon metinleri doğrudan kavranabilir sistemler sunmaz; aksine düşünsel geçitlerin kapandığı aporyalar üretir. Bu nedenle “suret” kavramı etrafında Sofist ve Timaios diyalogları birlikte okunmalıdır. Bu geçiş, yalnızca Platon’un metafiziğini değil, onun düşünce tarzını da kavramak için zorunludur.
  1. Sonuç
    Bu seminer, auto-urgike kavramı aracılığıyla Platon’un psüke, hatırlama, kuvvet ve özne anlayışını modern düşüncenin dil ve temsil sorunlarıyla birlikte tartışır. Haşlakoğlu’na göre Platon’da filozofya, doksadan kurtularak hakiki varlığın hareketine iştirak etmektir. Bu iştirak, düşüncenin özünü kavramaya yönelik bir tecrübe olarak kendini gösterir.

 

  1. Purpose and Content of the Seminar
    This seminar explores Plato’s metaphysical framework through the concepts of auto-urgikē and eidolopoikē, focusing on subjectivity, image, force, memory, and being. Drawing from the Timaeus and Sophist, Haşlakoğlu examines the ontological distinction between creative self-generating activity and mere representation. Through the soul’s self-motion (autokinesis), the seminar investigates the nature of philosophical knowledge, the limitations of language, and the relation between thought and image in Plato’s philosophy, while contrasting it with modern conceptions of subjectivity.
  2. Main Themes and Topics
  1. Auto-Urgikē vs. Eidolopoikē
    Auto-urgikē is defined as self-originating, authentic production tied to the source of reality. In contrast, eidolopoikē is the activity of creating appearances and representations. This distinction maps onto the Platonic divide between being and seeming.
  2. Auto and the Origin of Subjectivity: Autokinesis vs. Automaton
    In Plato, auto does not refer to Cartesian subjectivity (ego cogito) but to the soul’s capacity for self-movement (autokinesis). Unlike an automaton, which moves without conscious force, autokinesis is an inner origin of motion, constituting the metaphysical basis of agency.
  3. Memory and the Soul: Anamnesis and Forgetting
    The soul’s anamnesis is its recovery from amnesis—a state of forgetfulness about its own origin as the source of motion. To know is to recollect this lost force. Ignorance results from the soul’s entrapment in the shadows of doxa.
  4. Image and Language: The Crisis of Metaphysical Representation
    The question of the eidolon directly concerns the problem of linguistic and conceptual representation. Haşlakoğlu critiques modern misreadings that reduce eidos to formal abstraction, arguing that Plato’s metaphysics demands a thinking liberated from the prison of language and formalism.
  5. Thinking the Auto: Philosophy as Self-Encounter
    To think auto is to think the ground of thinking itself. For Haşlakoğlu, Plato’s texts are not representations of doctrine but scenes that open the space for thinking. Philosophy thus becomes the practice of awakening and reactivating the soul’s inner force.
  6. Aporia and Recession: The Necessity of Intertextual Reading
    Plato’s works are not systematic treatises but orchestrated aporias—sites of impasse. Therefore, the Sophist and Timaeus must be read together to grasp the metaphysical interplay of image and force. The path between dialogues mirrors the path of philosophical reflection itself.
  1. Conclusion
    This seminar reveals how Plato’s notion of auto-urgikē allows for a radical reinterpretation of subjectivity, memory, and being. Through the soul’s self-motion, philosophy emerges not as representation but as participation in the force of being. For Haşlakoğlu, philosophy in Plato is the soul’s act of reclaiming its forgotten power—a living encounter with the ground of thought.