OĞUZ HAŞLAKOĞLU:PLATON, DEVLET 5. SEMİNER ÖZETİ

  1. Seminerin Amacı ve İçeriği
    Beşinci seminer, Platon okumalarının mahiyetine ve bu okumaların niçin sadece “metin okuma” biçimiyle sınırlı kalamayacağına dair kapsamlı bir açılım sunar. Oğuz Haşlakoğlu, Platon’un diyaloglarının biçimsel doğasıyla ilgili olarak onların sahnelenmiş bir etkinlik olarak anlaşılması gerektiğini vurgular. Seminer, filozofya kavramının teorik değil pratik bir faaliyet olduğunu ve bu faaliyetin ancak psükenin sahne değişimiyle mümkün hale geldiğini savunur. Metinler arası geçiş, ortak temaların izlenmesi ve Eidos, Genos, Logos gibi kavramların sahneleme içinde nasıl işlendiği detaylandırılır.
  2. Ana Temalar ve Başlıklar
  1. Platon Diyaloglarının Sahne Niteliği
    Platon’un diyalogları, Aristoteles’in sistematik metinlerinden farklı olarak bir olay örgüsü içinde gelişen sahnelerden oluşur. Bu yapı, okuyucuyu seyirci pozisyonuna getirir. Platon, filozofyayı doğrudan sunmak yerine onu sahneye koyar; bu nedenle diyalogları sadece epistemolojik veya ontolojik içerikler taşıyan bölümler olarak görmek yanıltıcıdır.
  2. Filozofya Bir Fiildir, Zihinsel Faaliyet Değil
    Seminerde filozofyanın, psükenin dönüşümünü hedefleyen bir pratik faaliyet olduğu vurgulanır. Bu bağlamda, “metin okumak” filozofya yapmak değildir; metin ancak doğru sahneleme ile filozofya yönünde bir yönlendirme sağlayabilir.
  3. Eidos, Genos, Logos ve Kavramsal Sıkışmalar
    Eidos ve Genos’un birbirinin yerine geçebileceği yönündeki yanlış okumalar eleştirilir. Bu kavramların aralarındaki fark, Platon’un diyaloglarındaki farklı sahnelemelerde ortaya çıkar. Özellikle Meno, Phaidros, Parmenides gibi metinlerde bu kavramların psüke ile ilişkisi farklı biçimlerde temsil edilir.
  4. Modern Düşünce Eleştirisi ve Rasyonel Sayılar Paradigması
    Descartes sonrası düşüncenin etkisinde yapılan Platon okumalarının eksikliği vurgulanır. Platon’un Meno diyaloğunda geçen geometri örneği üzerinden, irrasyonel sayılar ve oran (logos) kavramı irdelenir. Platon’un evreninde rasyonel yapılar temel alınırken, irrasyonel olanın bastırılması bir eleştiri noktası olarak öne çıkar.
  5. Sahneleme ve Hakikatin Görünürlüğü
    Platon’un Mağara Alegorisi üzerinden hakikatin yalnızca noesis ile görülebileceği, doksa ile elde edilen bilginin ise sahte bir para gibi yanıltıcı olduğu belirtilir. Hakiki bilgiye erişim, psükenin hapishanesinden kurtulmasına ve sahne değişimine bağlıdır.
  1. Sonuç
    Bu seminer, Platon okumalarının klasik metin çözümlemesi olmaktan öteye geçmesi gerektiğini savunur. Filozofya, sadece okunarak değil, sahnelenerek, yaşanarak ve psükenin dönüşümüyle deneyimlenerek kavranabilir. Haşlakoğlu, bu seminerle birlikte, Platon’un diyaloglarındaki sahnelemeyi felsefî faaliyet olarak görmeye ve metinler arası geçişlerle bütünsel bir anlam örüntüsü kurmaya çağırır.

 

  1. Purpose and Content of the Seminar
    This seminar offers a comprehensive reflection on what it means to “read” Plato, arguing that Platonic reading cannot be reduced to mere textual analysis. Oğuz Haşlakoğlu stresses that Plato’s dialogues are not simply philosophical treatises but are dramatic performances—scenes in which philosophy is enacted rather than explained. He proposes that philosophia is not a theoretical activity but a practical transformation of the psyche, one that requires a change of “scene” rather than the accumulation of concepts. The seminar traverses multiple texts and themes to explore how key Platonic terms like Eidos, Genos, and Logos function within the act of staging.
  2. Main Themes and Topics
  1. The Theatrical Structure of Plato’s Dialogues
    Unlike Aristotle’s systematic treatises, Plato’s dialogues are constructed as dramatized scenes with characters, tensions, and movement. The reader becomes a spectator rather than a passive consumer of ideas. Philosophy, in this form, is not presented directly but staged—making the format inseparable from its meaning.
  2. Philosophy as Action, Not Mental Exercise
    Philosophy, for Haşlakoğlu, is not an intellectual pursuit but a performative act that aims to transform the psyche. Thus, reading a philosophical text is not equivalent to doing philosophy unless that reading is part of a scene that enacts philosophical transformation.
  3. Eidos, Genos, and Conceptual Misreadings
    The seminar critiques the tendency to conflate eidos (form) and genos (kind), showing how Plato’s dialogues depict their distinct roles depending on the staging. Dialogues like Meno, Phaedrus, and Parmenides present these terms in varying relationships to the soul’s structure and development.
  4. Critique of Modern Rationalist Readings
    Haşlakoğlu critiques post-Cartesian interpretations that impose modern epistemological models onto Plato. Using the geometric example from the Meno, he analyzes the difference between rational numbers (ratio, logos) and the suppression of the irrational in Plato’s mathematical metaphors, exposing the limitations of reading Plato through the lens of modern rationalism.
  5. Staging and the Visibility of Truth
    Referring to the Allegory of the Cave, Haşlakoğlu emphasizes that truth is not merely seen with the eyes, but with noesis—intellectual vision. Doxa-based knowledge is like counterfeit currency: it circulates but deceives. Real knowledge arises only when the soul escapes the prison of appearances and undergoes a shift in existential perspective.
  1. Conclusion
    This seminar argues that reading Plato demands more than interpretation—it requires participation. Philosophy must be enacted, staged, and lived through the transformation of the soul. Haşlakoğlu calls for a mode of reading that sees Plato’s dialogues not as passive texts but as performative blueprints for philosophical life, where meaning emerges only through experiential and intertextual engagement.