ÖMER TÜRKER, FÂRÂBÎ OKUMALARI: KİTABU’L-HURÛF 1. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminer, Fârâbî’nin Kitâbü’l-Hurûf adlı eserini, İslam felsefesindeki metafizik ve mantık bağlamında analiz etmeyi hedefler. Kitâbü’l-Hurûf, Fârâbî külliyatında istisnai bir yere sahiptir ve özellikle metafizik, kategoriler, dilin ve dinin oluşumu ile din-felsefe ilişkisi gibi konuları ele alır. İki ana bölüme ayrılan eser, klasik felsefeden aldığı unsurları İslam felsefesi bağlamında yorumlayarak özgün bir yaklaşım sunar.

Ana Temalar

• Metafizik ve Kategoriler:
  Eser, klasik felsefenin kategoriler anlayışını mantıktan metafiziğe taşır. İbn Sina’nın da dikkat çektiği gibi, kategorilerin metafizik bir bağlamda ele alınması gerektiği savunulur. Bu bağlamda, cevher ve araz gibi kavramlar üzerinden fiziksel ve metafiziksel varlık tasnifleri yapılır.
• Din-Felsefe İlişkisi:
  Fârâbî, dinin ve felsefenin ortak hedeflerini ve nübüvvet kavramını metafiziğe eklemlenen bir konu olarak ele alır. Nübüvvet ve dinin, ahlak ve siyasetin temelindeki rolü vurgulanır.
• Dil ve Anlam Üzerine Tartışmalar:
  Fârâbî, dilin oluşumu ve anlamın metafiziksel temellerini tartışır. Harfler (hurûf), kategoriler ve metafizik kavramlar arasında bağlantılar kurarak, dilin düşünceyi nasıl şekillendirdiğini analiz eder.
• Birinci ve İkinci Makuller:
  Fârâbî’nin mantık ve metafizik çerçevesinde geliştirdiği birinci ve ikinci makuller ayrımı, zihinsel soyutlamaların nasıl ortaya çıktığını açıklar. İkinci makuller, duyulardan bağımsız zihinsel soyutlamalar olarak tanımlanır.
• Erdem ve İnsan Aklı:
  İnsan aklının metafiziksel yetkinliğe ulaşmasının, erdem ve ahlakın temelini oluşturduğu belirtilir. Fârâbî’ye göre, insanın iyi ve doğruyu anlaması için metafiziksel bilgi birikimine ihtiyaç vardır.

 Sonuç

Seminer, Kitâbü’l-Hurûf’un İslam felsefesi içindeki yerini anlamak için derin bir analiz sunar. Fârâbî’nin, kategorileri metafiziğe taşıyarak felsefi bilgi birikimini genişlettiği ve din-felsefe ilişkisinde özgün bir konum geliştirdiği ortaya konur. Eserin, dil ve anlam tartışmalarıyla İslam düşüncesine katkısı, günümüzde de önemli tartışmalara ilham verebilecek niteliktedir.

 

This seminar analyzes Fârâbî’s Kitâbü’l-Hurûf within the context of Islamic philosophy, focusing on its metaphysical and logical aspects. As a unique work in Fârâbî’s corpus, Kitâbü’l-Hurûf addresses topics such as metaphysics, categories, the formation of language and religion, and the relationship between religion and philosophy. Divided into two main sections, the book incorporates elements of classical philosophy while reinterpreting them in the framework of Islamic thought.

 

 Main Themes

• Metaphysics and Categories:
  The work shifts the discussion of categories from logic to metaphysics. As Ibn Sina highlighted, categories are more appropriately analyzed in a metaphysical context. Fârâbî explores concepts such as substance and accidents to classify physical and metaphysical entities.
• Religion-Philosophy Relationship:
  Fârâbî examines the shared aims of religion and philosophy, integrating the concept of prophethood into metaphysical discourse. Prophethood and religion are depicted as foundational to ethics and politics.
• Language and Meaning:
  The book discusses the formation of language and the metaphysical foundations of meaning. By linking letters (hurûf), categories, and metaphysical concepts, Fârâbî analyzes how language shapes thought.
• Primary and Secondary Intelligibles:
  Fârâbî introduces the distinction between primary and secondary intelligibles within the framework of logic and metaphysics. Secondary intelligibles are defined as mental abstractions independent of sensory input.
• Virtue and Human Intellect:
  The seminar emphasizes that achieving metaphysical competence is essential for understanding virtue and ethics. According to Fârâbî, metaphysical knowledge is crucial for humans to discern the good and the true.

 Conclusion

The seminar provides an in-depth analysis of Kitâbü’l-Hurûf and its place within Islamic philosophy. Fârâbî’s efforts to integrate categories into metaphysics and his innovative approach to the religion-philosophy relationship are highlighted. The book’s contributions to discussions on language and meaning demonstrate its lasting relevance and its potential to inspire contemporary philosophical debates.