SONER GÜNDÜZÖZ, ARAP DİL BİLİMİ VE DİL FELSEFESİ OKUMALARI 7. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminer, Arap dil biliminin tarihsel gelişimi ve İbn Kuteybe ile Cahız gibi öncü isimler üzerinden dil felsefesi alanındaki dönüşümleri ele alır. İbn Kuteybe’nin Edebü’l-Katib ve Cahız’ın El-Beyan ve’t-Tebyin eserleri arasındaki farklılıklar çerçevesinde, 3. yüzyıldaki dil bilimsel kırılmalar ve bu kırılmaların Arap edebiyat teorisine etkileri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir.

Ana Temalar:

  1. İbn Kuteybe ve Cahız’ın Paradigmaları: İbn Kuteybe’nin geleneksel Ehl-i Sünnet yaklaşımı ile Cahız’ın yenilikçi ve Mutezile merkezli bakış açısı arasındaki çatışma, Arap edebiyatı ve dil biliminin gelişimindeki etkileriyle ele alınmıştır.
  2. Edebü’l-Katib ve Dilin Epistemolojik Temelleri: İbn Kuteybe’nin eseri, dilin epistemolojik zeminini oluşturan marifet, takvim ve ebniye kavramları üzerinden tartışılmıştır.
  3. Cahız ve Mutezile’nin Dil Anlayışı: Cahız’ın, Yunan felsefesi ve Avesta edebiyatından etkilenerek geliştirdiği yenilikçi dil teorileri incelenmiş ve onun El-Beyan ve’t-Tebyin eserinin sentetik bir yapıya sahip olduğu ifade edilmiştir.
  4. 3. Yüzyıl Kırılma Noktaları: Arap dil biliminin 3. yüzyılda yaşadığı dönüşümler; gelenekçi (tenkiyetü’l-arabiyye) ve yenilikçi (tevlid) anlayışların karşılaşması üzerinden analiz edilmiştir.
  5. Helenistik ve İslam Düşüncesinin Etkileşimi: Helenistik felsefenin dil bilimi üzerindeki etkileri, özellikle Platon ve Aristoteles’in fikirlerinin Arap dilbilimciler tarafından nasıl değerlendirildiği detaylandırılmıştır.

Sonuç:
Soner Gündüzöz’ün bu semineri, Arap dil biliminin ve edebiyat teorisinin oluşumuna dair disiplinlerarası bir perspektif sunmaktadır. İbn Kuteybe ve Cahız arasındaki metodolojik ve ideolojik ayrımlar, Arap dil felsefesinin 3. ve 4. yüzyıllardaki kırılmalarını anlamak açısından kritik bir çerçeve oluşturmuştur. Seminer, bu iki yaklaşımı tarihsel ve teorik bağlamda inceleyerek dil biliminin İslam düşüncesindeki yerini derinlemesine ortaya koymaktadır.

 

This seminar examines the historical development of Arabic linguistics and the transformations in the philosophy of language through the works of prominent figures like Ibn Qutaybah and al-Jahiz. By focusing on Ibn Qutaybah’s Adab al-Katib and al-Jahiz’s al-Bayan wa al-Tabyin, the seminar analyzes the linguistic shifts of the 3rd century and their impact on Arabic literary theory.

Main Themes:

  1. The Paradigms of Ibn Qutaybah and Al-Jahiz: The contrast between Ibn Qutaybah’s traditional Sunni approach and al-Jahiz’s innovative, Mu‘tazilite-centered perspective is explored, highlighting their influence on the development of Arabic literature and linguistics.
  2. Adab al-Katib and the Epistemological Foundations of Language: Ibn Qutaybah’s work is analyzed through key concepts such as ma‘rifah (knowledge), taqwim (standardization), and abniyah (structures), which form the epistemological basis of language.
  3. Al-Jahiz and the Mu‘tazilite Approach to Language: Al-Jahiz’s innovative linguistic theories, influenced by Greek philosophy and Avestan literature, are examined, emphasizing the synthetic nature of his al-Bayan wa al-Tabyin.
  4. The Linguistic Shifts of the 3rd Century: Transformations in Arabic linguistics during the 3rd century are analyzed, focusing on the clash between traditionalist (tanqiyat al-‘arabiyyah) and innovative (tawlid) approaches.
  5. The Interaction Between Hellenistic and Islamic Thought: The influence of Hellenistic philosophy on linguistics, particularly the integration of ideas from Plato and Aristotle by Arabic linguists, is thoroughly discussed.

Conclusion:
Soner Gündüzöz’s seminar provides an interdisciplinary perspective on the formation of Arabic linguistics and literary theory. The methodological and ideological distinctions between Ibn Qutaybah and al-Jahiz offer critical insights into the linguistic and philosophical shifts of the 3rd and 4th centuries. This seminar sheds light on the historical and theoretical significance of Arabic linguistics within Islamic thought.