SONER GÜNDÜZÖZ, ARAP DİL BİLİMİ VE DİL FELSEFESİ OKUMALARI 9. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminer, Arap dil biliminin İslam düşüncesine nasıl eklemlendiğini ve disiplinlerarası bağlamda nasıl şekillendiğini inceler. Sibeveyh’in Kitabü’l-Kitab eseri ve dil biliminin temellerini atan öncü kişilerin çalışmaları merkeze alınarak, dil felsefesinin İslam ilimleriyle (kelam, mantık, fıkıh) etkileşimi değerlendirilmiştir. Seminerde ayrıca, Arap dil biliminin kurucu dönemlerinden günümüze kadar geçirdiği teorik dönüşümler ele alınmıştır.

Ana Temalar:

  1. Sibeveyh ve Dil Felsefesinin Temelleri: Sibeveyh’in Kitabü’l-Kitab eseri, nahiv, sarf, semantik ve fonetik gibi alanları kapsayan kapsamlı bir dil bilgisi çalışması olarak analiz edilmiştir.
  2. Dil Felsefesi ile İslam İlimleri Arasındaki Bağlantılar: Nahiv ve kelam arasındaki teorik ilişkiler, mantık ve epistemoloji ile olan bağlar çerçevesinde açıklanmıştır.
  3. Ampirik ve Transandantal Düşünce Çatışması: Arap dil bilimi, ampirik (deneysel) bilgi ve transandantal (akli çıkarımlar) arasındaki gerilim üzerinden değerlendirilmiş, sema ve kıyas kavramlarının bu bağlamdaki rolleri tartışılmıştır.
  4. Kemalettin İbnü’l-Enbari ve Sistematik Dil Bilimi: İbnü’l-Enbari’nin Luma al-Adillah ve al-I’rab fi Jadal al-I’rab eserleri üzerinden, dil biliminin metodolojik çerçevesinin nasıl sistematize edildiği incelenmiştir.
  5. Dil Teorilerinde Matematiksel ve Geometrik Modellemeler: Tekalip sisteminden hareketle dilin matematiksel ve geometrik boyutları ele alınmış, bu modellemelerin rasyonel mantığa karşı bir direnç mekanizması olarak kullanıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç:
Soner Gündüzöz’ün bu semineri, Arap dil biliminin teorik temellerini ve İslam düşüncesine katkılarını çok boyutlu bir perspektifle ele alır. Sibeveyh ve İbnü’l-Enbari gibi öncü isimler üzerinden dil felsefesi, epistemoloji ve sema-kıyas gibi temel kavramlar ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Bu seminer, Arap dil bilimi ile diğer İslam ilimleri arasındaki ilişkileri anlamak isteyenler için önemli bir referans niteliğindedir.

This seminar examines how Arabic linguistics integrates into Islamic thought and evolves within an interdisciplinary context. Centering on Sibawayh’s Kitab al-Kitab and the works of pioneering figures, it evaluates the interaction between the philosophy of language and Islamic sciences (theology, logic, and jurisprudence). The seminar also addresses the theoretical transformations of Arabic linguistics from its foundational periods to the present.

Main Themes:

  1. Sibawayh and the Foundations of Language Philosophy: Sibawayh’s Kitab al-Kitab is analyzed as a comprehensive linguistic study encompassing grammar (nahw), morphology (sarf), semantics, and phonetics.
  2. Connections Between Language Philosophy and Islamic Sciences: Theoretical relationships between grammar (nahw) and theology (kalam), as well as ties to logic and epistemology, are explored.
  3. The Tension Between Empirical and Transcendental Thought: Arabic linguistics is assessed through the tension between empirical (observational) knowledge and transcendental (intellectual inference), with the roles of sama‘ (aural transmission) and qiyas (analogical reasoning) discussed.
  4. Kamal al-Din Ibn al-Anbari and Systematic Linguistics: Ibn al-Anbari’s works, such as Luma al-Adillah and al-I‘rab fi Jadal al-I‘rab, are examined to demonstrate how methodological frameworks for linguistics were systematized.
  5. Mathematical and Geometric Modeling in Language Theories: The seminar delves into the mathematical and geometric dimensions of language theories, particularly focusing on taqalib (anagram systems), and their use as a resistance mechanism against rational logic.

Conclusion:
Soner Gündüzöz’s seminar provides a multidimensional perspective on the theoretical foundations of Arabic linguistics and its contributions to Islamic thought. By analyzing key figures such as Sibawayh and Ibn al-Anbari, the seminar intricately explores the philosophy of language, epistemology, and foundational concepts like sama‘ and qiyas. This seminar serves as a vital reference for understanding the interplay between Arabic linguistics and other Islamic sciences.