ABDULLAH KAHRAMAN: CESSÂS, el-FUSÛl Fİ’L-USÛL 1. SEMİNER ÖZETİ

1. Usûl-i Fıkıhta Amaç ve Yöntem:
   Seminer, dersin sistematik şekilde yürütülmesi gereğiyle başlar. Kahraman, öğretimde planlı ilerlemenin önemine vurgu yapar. Usûl-i fıkhın hem işlevsel hem de kurucu bir bilgi alanı olduğuna dikkat çekilir. Özellikle Hanefî geleneğinde yazılan her usûl metninin belli bir kurgusu olduğu, rastgele oluşmadığı ifade edilir.
2. İmam Şâfiî ve Risâle Geleneğinin Rolü:
   İmam Şâfiî’nin er-Risâle eseri ve bu metin etrafında gelişen yorum geleneği kısaca tanıtılır. Hanefî ve Şâfiî usûl yaklaşımları arasındaki farklara zemin hazırlayan bu bölüm, önceki yaz seminerlerinin birikimini bu okumaların temel zemini olarak konumlandırır.
3. Cessâs’ın Neden ʿUmûm ile Başladığı:
   Seminerde, Cessâs’ın kitabına neden lafız konusundan ve özellikle “ʿumûm” (genellik) kavramıyla başladığı açıklanır. Hanefî usûlünde lafız merkezli yorumun önemi vurgulanır. Kitabın ilk 99 sayfasının bu konuya ayrılması, metin merkezli düşünüşün delil sistematiğindeki yerini gösterir.
4. Usûl İlminin Fonksiyonu ve Mânânın Korunması:
   Usûl-i fıkhın temel işlevi, yeni karşılaşılan problemleri çözerken önceki anlamları muhafaza etmek olarak tanımlanır. Kahraman, Hz. Peygamber ve sahâbenin metni anlamlandırma biçimlerinin korunmasının, şer’î maksadın dışına çıkmamak için gerekli olduğunu belirtir.

Sonuç:
Bu ders, Cessâs’ın el-Fusûl fî’l-Usûl adlı eserine giriş niteliğindedir. Yöntem, metin okuma geleneği ve Hanefî hermenötiğinin dil temelli yapısı üzerine genel bir çerçeve sunulmuştur. Cessâs’ın “ʿumûm”la başlaması, Hanefî düşüncesinin lafzın kapsamına verdiği önemin ilk işareti olarak değerlendirilmiştir. Bu, Şâfiîlerin lafzın genel mi özel mi olduğu tartışmalarındaki ayrım noktalarından biridir.

Main Themes:

1. Purpose and Methodology in Uṣūl al-Fiqh:
   The seminar opens by emphasizing the importance of structured teaching in legal theory and Kahraman’s preference for systematic planning in instruction. Uṣūl al-Fiqh is described as having both functional and foundational components. Every legal theory book, especially in the Ḥanafī tradition, is seen as intentional and systematically structured, not randomly assembled.
2. The Role of Imām al-Shāfiʿī and the Risāla Tradition:
   A brief overview of Shāfiʿī’s al-Risāla and its interpretive methodologies is provided, setting the stage for the comparison between Ḥanafī and Shāfiʿī approaches. The mention of summer studies on al-Risāla underlines the significance of earlier programs that form the basis of this reading.
3. Beginning with General Terms (ʿUmūm) in Legal Language:
   The seminar justifies why Cessâs begins his text with discussions on general expressions (ʿumūm). These are critical in Ḥanafī legal hermeneutics. The first 99 pages of the book are said to cover this topic, reflecting the emphasis on linguistic interpretation in deriving rulings from textual evidence.
4. The Function of Legal Theory and the Preservation of Meaning:
   The practical purpose of Uṣūl al-Fiqh is described as resolving new problems through the preservation and application of existing meanings. Kahraman underscores that understanding the intentions of the Prophet and his companions is foundational, as deviating from their interpretive framework risks misunderstanding divine intent.

Conclusion:
This seminar serves as an introduction to Cessâs’ al-Fusūl fī’l-Usūl, with an emphasis on methodology, interpretive traditions, and the foundational role of language in Islamic legal theory. By beginning with the concept of ʿumūm, the seminar prepares the ground for a deeper exploration of Ḥanafī hermeneutics while highlighting the essential difference in approach between the Ḥanafī and Shāfiʿī schools regarding generality and specificity in legal texts.