AYHAN ÇİTİL: ARİSTOTELES, METAFİZİK OKUMALARI 18. SEMİNER ÖZETİ

1. Seminerin Amacı ve İçeriği
   Bu seminer, içsel olan ile dışsal olan arasındaki ilişkiyi Aristotelesçi metafizik bağlamında fenomenolojik, epistemolojik ve kozmolojik açılardan yeniden tartışmayı amaçlar. Ayhan Çitil, “ben”, “görünüş”, “kendindelik”, “zaman”, “mekân” ve “nedensellik” kavramları etrafında Platon, Kant, Hume ve modern fizik (özellikle kuantum teorisi) ile etkileşimli bir çözümleme sunar. Seminer, klasik cevher ontolojisini özgürlük problemi ve teorik fiziğin temel yapılarıyla karşı karşıya getirerek dönüştürmeye çalışır.
2. Ana Temalar ve Başlıklar

1. Benliğin Kuruluşu ve Kendindelik
   “Ben” dediğimiz şey, “kendinde olan” ile kurulan bir boşluk aracılığıyla şekillenir. Bu boşluk, benliğin ayrımlaşmasını ve kendini fark etmesini mümkün kılar. Bu sürecin temelinde, zihinsel bir fiil olarak muhayyilenin faaliyeti yatar.
2. Mekân ve Zamanın Ontolojik Statüsü
   Çitil, mekân ve zamanın klasik anlamda nesneleşemeyen, ancak çelişkisel yapıları üzerinden düşünülmesi gereken fenomenal yapılar olduğunu savunur. Mekân ve zamanın içeriği, sıfırın ve boşluğun izleriyle açıklanır; bu da onların çelişik ama zorunlu birer düşünme zemini olduğunu ortaya koyar.
3. Görünüş, Gerçeklik ve Tezahür
   Kendinde olan, üç boyutlu bir dünyada fenomenal olarak görünür hale gelir. Bu görünürlük, bir gerçeklik taşır; ama bu gerçeklik, kendinde olanın tam karşılığı değil, onun bir tezahürüdür. Çitil bu durumu “yorganın dışarı taşması” metaforuyla açıklar.
4. İçsel ve Dışsal Olan Arasındaki Nedensellik Sorunu
   İçsel olanın dışsal olan üzerindeki etkisi, klasik nedensellik anlayışıyla açıklanamaz. Bu durum, Kant’ın teorik aklın sınırlarıyla ilgili eleştirilerine ve Hume’un nedensellik şüpheciliğine dayanır. Kuantum fiziği bu meseleye yeni imkânlar sunsa da, çözüm henüz tamamlanmamıştır.
5. Özgürlük ve Ahlaki Sorumluluk
   Eylemde bulunan öznenin içsel bir nedeni yoksa ahlaki sorumluluğun anlamı kalmaz. Çitil, Kant’ın özgürlük ve ödev ilişkisini tartışır ve içsel olanın özgür nedenselliği dışsal olanda nasıl bir etki yaratabilir sorusuna cevap arar.
6. Tanrı, Ruh ve Mutluluk: Kant’ın Postülatları
   Kant’a göre ahlaki eylemin mümkünlüğü için özgürlük, ruhun ölümsüzlüğü ve Tanrı’nın varlığı düşünülmelidir. Bu postülatlar bilgi değil, inanç düzeyinde savunulur. Çitil, Kant’ın bu argümanını mantıksal ve metafiziksel bağlamda ayrıntılı biçimde yorumlar.
7. Modern Fizik ve Yeni Bir Metafiziğin İmkânı
   Kuantum fiziği, içsel olanın dışsal olanda etkisini istatistiksel modellerle ifade edebilse de, teorik olarak bu ilişkiyi henüz açıklayamaz. Çitil, bu açıklamanın teorik fizik ve klasik metafiziğin yeniden yapılandırılmasıyla mümkün olabileceğini öne sürer.

3. Sonuç
   Ayhan Çitil’in 18. semineri, klasik metafiziğin çağdaş bilimsel gelişmelerle yeniden kurulabileceğini gösteren bir düşünce pratiği sunar. İçsel olanın dışsal olandaki etkisini çelişkiye düşmeden düşünme imkânı, özgürlük, ahlak ve sorumluluk gibi temel meselelerin felsefi zemini olarak önerilir. Bu seminer, Aristotelesçi düşüncenin sadece tarihsel değil, çağdaş bir nazariyat için de vazgeçilmez olduğunu kanıtlamaya çalışır.

1. Purpose and Content of the Seminar
   This seminar reconsiders the relationship between the internal and the external from Aristotelian metaphysical, phenomenological, epistemological, and cosmological perspectives. Ayhan Çitil constructs a conceptual framework around “selfhood,” “appearance,” “being-in-itself,” “space,” “time,” and “causality,” while engaging critically with Plato, Kant, Hume, and modern physics—especially quantum theory. The seminar challenges classical substance metaphysics by confronting it with the problems of freedom, moral agency, and contemporary scientific frameworks.
2. Main Themes and Topics

1. The Constitution of the Self and Being-in-Itself
   The self arises through a gap established in relation to the being-in-itself. This gap allows for differentiation and reflexive awareness. At the core of this process lies the imaginative faculty (muhayyile) as an active mental function that constitutes subjectivity.
2. Ontological Status of Space and Time
   Çitil argues that space and time are not objects but paradoxical frameworks of thought. They must be conceived through the traces of zero and emptiness, which reveals them as contradictory yet necessary conditions for understanding and experience.
3. Appearance, Reality, and Manifestation
   Being-in-itself manifests within three-dimensional reality. This manifestation is not its essence but a partial expression of it. Çitil metaphorically describes this as “a quilt spilling out”—a trace of the real that never fully reveals itself.
4. The Causality Problem Between Inner and Outer
   Classical models of causality cannot account for how the internal affects the external. This opens a discussion based on Kant’s critique of pure reason and Hume’s skepticism of causality. Although quantum physics offers statistical frameworks, it does not yet provide a complete theoretical resolution.
5. Freedom and Moral Responsibility
   Without an internal cause, moral responsibility collapses. Çitil revisits Kant’s linkage between freedom and moral obligation, and questions how inner causality can produce real effects in the empirical world—a question central to both ethics and metaphysics.
6. God, Soul, and Happiness: Kant’s Postulates
   According to Kant, moral action presupposes the ideas of freedom, the immortality of the soul, and the existence of God—not as knowledge, but as necessary postulates of practical reason. Çitil provides a detailed examination of these postulates and their metaphysical implications.
7. Modern Physics and the Possibility of a New Metaphysics
   Quantum theory offers probabilistic models to describe the influence of inner states on outer phenomena but lacks a full theoretical explanation. Çitil proposes that such an explanation requires a reconstruction of both theoretical physics and classical metaphysical concepts.

3. Conclusion
   Ayhan Çitil’s 18th seminar presents a philosophical practice that seeks to rebuild classical metaphysics in dialogue with contemporary scientific developments. The possibility of thinking the effect of the inner on the outer without contradiction is framed as a foundation for re-grounding freedom, morality, and responsibility. Ultimately, the seminar affirms the enduring relevance of Aristotelian metaphysics in confronting the challenges of modern thought.