ERMAN GÖREN, HOMEROS OKUMALARI:ILİAS 24. SEMİNER ÖZETİ

Dersin Amacı ve İçeriği

Bu seminer, Ilias’ın 10. kitabının ikinci yarısını, Doloneia bölümünün yapısal ve simgesel yoğunluğu çerçevesinde değerlendirir. Erman Gören, gece baskını anlatısının ölüler diyarına iniş (katabasis), ritüel arınma, kahramanlık dönüşümü ve kurban imgeleriyle örülmüş mitopoetik bir yapı sunduğunu savunur. Odysseus ve Diomedes’in Dolon’la karşılaşması ve Rhesos’un öldürülmesi, epik anlatının metafizik boyutlarına açılır.

Ana Temalar

1. Sınır Mekânlar ve Kurban İmgesi

Dolon’un iki ordu arasında öldürülmesi, onu bir “liminal” varlık ve farmakos (günah keçisi) haline getirir. Cesedinin ılgın ağacına asılması, hem adak hem de geçiş ritüeli olarak yorumlanır. Bu sınırdaki ölüm, dengenin yeniden kurulmasını sağlar.

2. Mitolojik Nesneler ve Ataların Mirası

Odysseus’un dedesinden kalan miğfer ve Diomedes’in manevi babası Nestor’dan aldığı kalkan, kahramanların geçmişle bağını ve bu yolculuğun ritüel doğasını simgeler. Her biri, ölüler diyarına inişte kişisel birer kutsal donanımdır.

3. Dolon’un Kurt-Köpek Karşıtlığı ve Dönüşüm

Dolon’un kurt postu giymesi, Euripides’in Rhesos oyununda dört ayaklı betimlenmesi ve köpeklerle simgelenen Diomedes-Odysseus ikilisi, kurdun köpeğe karşı mücadelesi temasını besler. Bu imge, kurt adam mitoslarına yakınlaşır.

4. Rhesos ve Ölümsüz Atlar

Rhesos’un Skamandros’un suyundan içmesi halinde yenilmez olacağı inancı, bu hikâyeyi kader müdahalesine açar. Öldürülmesi, Akhilleus’un atlarının yerine konacak tanrısal güçte yeni atların (hayat umudu) kazanılması anlamına gelir.

5. Arınma ve İki Aşamalı Yıkanma

Gece görevinden dönen kahramanlar önce denizde, sonra sıcak suyla yıkanırlar. Bu çift aşamalı arınma, hem fiziksel temizliği hem de ölüler diyarından dönüşün metafizik gereğini temsil eder.

6. Atene’nin Sesi ve Kahramanlık Bilinci

Atene’nin görünmeden verdiği öğütlerle kahramanlar yön bulur. “Nostos” (eve dönüş) kavramı, Odysseus’un Odysseia’sındaki temel izleği burada önceler. Dönüş, artık bir görev ve bilinç düzeyidir.

Sonuç

Bu seminer, Doloneia’nın ikinci kısmını epik anlatının derinlikli bir yapı olarak okur. Kurt postları, ılgın ağaçları, ölümsüz atlar ve tanrısal müdahaleler eşliğinde İlyada, yalnızca kahramanların değil, mitlerin ve ritüellerin de savaş alanı haline gelir. Bu yapı, Homerosçu şiirin çok katmanlı doğasını açığa çıkarır.

 

Purpose and Content of the Seminar

This seminar explores the second half of Book 10 of the Ilias, interpreting the Doloneia episode as a structurally and symbolically dense mythopoetic narrative. Erman Gören argues that the night raid carried out by Odysseus and Diomedes contains motifs of katabasis (descent into the underworld), ritual purification, heroic transformation, and sacrificial imagery. The killing of Dolon and Rhesos opens the epic to metaphysical and ritual dimensions.

Main Themes

1. Liminal Space and the Sacrificial Figure

Dolon, killed between the two armies, becomes a liminal figure—a pharmakos or scapegoat. His body, hung from a tamarisk tree, functions as both offering and passage rite. His death restores a disrupted balance within the narrative world.

2. Mythic Objects and Ancestral Inheritance

Odysseus’ boar-tusk helmet inherited from his grandfather and Diomedes’ shield tied to his mentor Nestor symbolize the heroes’ ties to ancestral memory. These items serve as ritual gear for a descent into the underworld-like space of night warfare.

3. Wolf-Dog Symbolism and Transformation

Dolon’s wolf skin and his quadrupedal portrayal in Euripides’ Rhesos, alongside Odysseus and Diomedes symbolized by dogs, form a binary opposition. The theme evokes the mythic figure of the werewolf and highlights symbolic metamorphosis.

4. Rhesos and the Immortal Horses

The prophecy that Rhesos would be invincible if his horses drank from the river Skamandros introduces divine fate. His death enables the capture of divine horses—gifts of renewal and life to counter Akhilleus’ absent chariot.

5. Ritual Cleansing and Dual Washing

After the raid, the heroes wash first in the sea, then in hot water. This two-stage cleansing symbolizes both physical purification and metaphysical transition back from the liminal space of death and night.

6. Athena’s Voice and Heroic Consciousness

Athena’s invisible guidance through bird cries and inner voice steers the heroes. The concept of nostos (homecoming), central to Odyssey, begins to surface here as a conscious return marked by insight and duty.

Conclusion

This seminar interprets the second half of the Doloneia as a richly layered epic structure. With wolf skins, sacred trees, immortal horses, and divine signs, the Ilias becomes a battlefield not only of heroes but of myth and ritual. Through these elements, Homeric poetry reveals its multilayered symbolic complexity.