OĞUZ HAŞLAKOĞLU:PLATON, DEVLET 18. SEMİNER ÖZETİ

  1. Seminerin Amacı ve İçeriği
    Bu seminer, Platon düşüncesinde Eidos–Logos ilişkisini, anamnesis (hatırlama) ve retorik (söylev sanatı) kavramlarıyla birlikte değerlendirmeyi amaçlar. Haşlakoğlu, Phaidon, Phaidros ve Parmenides diyaloglarından hareketle mitos ve logos’un iç içeliği, dilin bilgiye aracılığı, filozofyanın psüke üzerindeki dönüştürücü etkisi gibi başlıkları detaylı biçimde işler.
  2. Ana Temalar ve Başlıklar
  1. Eidos ve Logos Arasındaki Nazari Bağ
    Eidos, varlığın nazari bağlamını; Logos ise bu bağlamın dile dökülüş biçimini temsil eder. Platon’a göre bilgi, bu iki kavramın bütünlüğünde mümkündür. Parmenides’in Logosu “işaret”e indirgemesi eleştirilir; çünkü böyle bir logos, hakikati dile getiremez.
  2. Anamnesis ve Retorik: Psükenin Dönüşümü
    Anamnesis, psükenin içsel hatırlama faaliyetidir; retorik ise bu hatırlamayı dışsal etkilerle uyandıran sanattır. Bu bağlamda retorik, hakiki anlamda bir tekne olup bilgi içerir ve diyalektike methodos (birleştirme ve ayırma yoluyla ilerleyen yöntem) ile ilişkilidir.
  3. Mitos ve Logos’un Birlikteliği
    Haşlakoğlu, Platon’un mitosu dışlayan değil, logos’la bütünleştiren bir yapı kurduğunu savunur. Özellikle Sokrates’in Ezop’un masalları üzerinden yaptığı çözümlemeler, hakikatin hem anlatı hem kavram düzeyinde kavranabileceğini gösterir.
  4. Parmenides Eleştirisi: Meon, Tateron ve Varlık Olmayanın Nesneleştirilmesi
    Parmenides’te doksa dilin bir aldanışı olarak görülürken, Platon’da meon (varlık olmayan) ve tateron (öteki) kavramları üzerinden doksa yeniden temellendirilir. Platon, meon’u idrakin nesnesi haline getirerek oluşta varlığı yakalama girişiminde bulunur.
  5. Tauton ve Tateron ile Oluşta Aynılık Problemi
    Platon’un Tauton (aynı olan) ve Tateron (öteki) kavramları üzerinden oluşturduğu ontoloji, oluş içinde aynı kalmayı mümkün kılar. Bu, Herakleitos’un “her şey akar” teziyle birleşir; fakat Platon’da oluş içinde varlık, sabit bir öz (Eidos) aracılığıyla tutulur.
  6. Retoriğin Bilgiye Aracılığı ve Diyalektik Temeli
    Phaidros diyalogundan hareketle, söylev sanatının ancak diyalektike methodos temeli üzerine kurulabileceği vurgulanır. Bu yöntem; synagoge (birleştirme) ve diairesis (ayırma) ilkelerine dayanır. Bilgi içermeyen retorik, sofistik bir aldatma aracına dönüşür.
  1. Sonuç
    Bu seminer, Platon’un metafizik yapısını, ontolojik katmanlar ve dilin bilgiyle ilişkisi bağlamında yeniden kurar. Eidos, Logos, doksa, meon, tateron ve tauton gibi temel kavramlar arasındaki ilişkiler sayesinde, filozofya yalnızca teorik bir etkinlik değil, psükeyi dönüştüren bir praksis haline gelir. Haşlakoğlu, bu yapının Parmenides, Herakleitos, Kant ve Nietzsche ile karşılaştırmalı analizini yaparak Platon’un özgünlüğünü ortaya koyar.

 

 

  1. Purpose and Content of the Seminar
    This seminar explores the relationship between Eidos and Logos in Plato’s thought, framed through the concepts of anamnesis (recollection) and rhetoric. Drawing on Phaedo, Phaedrus, and Parmenides, Haşlakoğlu examines the interweaving of mythos and logos, the mediating role of language in knowledge, and the transformative effect of philosophy on the soul (psukhē).
  2. Main Themes and Topics
  1. Theoretical Bond Between Eidos and Logos
    Eidos represents the theoretical structure of being; Logos is its articulation through speech. For Plato, knowledge is only possible through the unity of these two. Haşlakoğlu critiques Parmenides’ reduction of Logos to a mere sign, arguing that such a view renders truth inexpressible.
  2. Anamnesis and Rhetoric: Transformation of the Soul
    Anamnesis is the soul’s internal process of recollection, while rhetoric is the external art that reawakens this knowledge. Rhetoric, in this view, becomes a true tekhnē and is intimately connected to dialektikē methodos—the philosophical method of collection and division.
  3. The Unity of Mythos and Logos
    Contrary to the assumption that Plato discards mythos, Haşlakoğlu argues that he integrates it with logos. Socrates’ use of Aesop’s fables exemplifies how truth can be grasped both narratively and conceptually, showing the epistemic legitimacy of mythic expression.
  4. Critique of Parmenides: Meon, Tateron, and the Objectification of Non-Being
    Whereas Parmenides views doxa as a linguistic illusion, Plato reestablishes meon (non-being) and tateron (otherness) as epistemological categories. By rendering meon into an object of cognition, Plato seeks to capture being within the process of becoming.
  5. Tauton and Tateron: The Problem of Identity in Becoming
    Through tauton (sameness) and tateron (otherness), Plato constructs an ontology in which identity is preserved within flux. This balances Heraclitus’s notion of constant change with Plato’s assertion of stable essence (eidos) underlying all becoming.
  6. Rhetoric’s Relation to Knowledge and Its Dialectical Foundation
    Referring to Phaedrus, Haşlakoğlu emphasizes that rhetoric must be grounded in dialektikē methodos, based on synagoge (collection) and diairesis (division). Rhetoric that lacks this grounding devolves into sophistry and manipulation.
  1. Conclusion
    This seminar reconstructs Plato’s metaphysics by exploring the ontological layers of being and the epistemological function of language. Through the dynamic interplay of eidos, logos, doxa, meon, tateron, and tauton, philosophy emerges as a transformative practice of the soul, not merely a theoretical pursuit. Haşlakoğlu situates Plato’s originality through comparative readings of Parmenides, Heraclitus, Kant, and Nietzsche.