DURSUN ALİ AYKIT, DİNLER TARİHİ OKUMALARI:HRİSTİYANLIK 16. SEMİNER ÖZETİ

Bu seminerde, Hristiyanlık tarihinde önemli bir yer tutan tarikatlar, mistik gelenekler ve Engizisyon süreçleri ele alınmıştır. Dominiken Tarikatı, Ortodoks mistisizminin Hesiyazm geleneği ve Katolik Kilisesi’nin Engizisyon uygulamaları tartışılmıştır. Hristiyanlığın teolojik, felsefi ve kurumsal yönlerindeki dönüşümler tarihsel bağlamıyla analiz edilmiştir.

Ana Temalar

1. Dominiken Tarikatı
   • Aziz Dominik tarafından kurulan tarikat, eğitim, misyonerlik ve ahlaki reform odaklıdır.
   • Albigenler ve Katarlar gibi hareketlere karşı entelektüel bir mücadele yürütmüş, fakirlik ve eğitimi vurgulamıştır.
   • Paris ve Bologna üniversitelerinin kurulmasındaki etkileri, eğitime verdikleri önemi yansıtmaktadır.
2. Hesiyazm: Ortodoks Mistisizmi
   • Hesiyazm, sessizlik ve sürekli dua ile Tanrı’ya yaklaşmayı hedefleyen bir mistik gelenektir.
   • Pontuslu Evagrius ile başlayıp, Dionysius Areopagita ve Palamas gibi figürlerle gelişmiştir.
   • “Teosis” (tanrısallaşma) kavramıyla insanın Tanrı’ya yeniden dönüşü vurgulanır. Sessizlik, iç huzur ve Tanrı’nın ışığına erişim, bu geleneğin merkezindedir.
3. Katolik Engizisyonu
   • Engizisyon, heretiklere ve kiliseye aykırı görülen unsurlara karşı bir cezalandırma mekanizması olarak ortaya çıkmıştır.
   • İlk engizisyon süreçleri, Bogomil ve Albigenler gibi gruplara yönelik olmuştur. Daha sonra, Yahudiler, Müslümanlar ve “cadılar” da hedef alınmıştır.
   • Engizisyon’un “aforoz”, “işkence” ve “yakma” gibi yöntemlerle uygulandığı belirtilmiştir.
   • Dostoyevski’nin Karamazov Kardeşler romanındaki Engizisyon sahnesi, bu dönemin karanlık doğasını yansıtmaktadır.
4. Thomas Aquinas ve Katolik İlahiyatı
   • Dominiken Thomas Aquinas, Aristotelesçi felsefeyi Katolik ilahiyatıyla uzlaştırmış ve Summa Theologiae gibi eserler yazmıştır.
   • Batı’da neotomizm akımı, onun felsefi mirasını sürdürmektedir.
   • Felsefi rasyonalitenin teolojiye hizmet eden bir araç olarak görülmesi, Aquinas’ın düşüncesinde belirgindir.

Sonuç

Seminer, Hristiyanlıkta dini tarikatların, mistisizmin ve Engizisyon’un tarihsel etkilerini ele almaktadır. Eğitim, ahlak, teoloji ve mistik arayışlar gibi farklı unsurların bir arada tartışılması, Hristiyanlık tarihine kapsamlı bir bakış sunar.

 

This seminar explores the role of religious orders, mystical traditions, and the Inquisition in Christian history. The discussion includes the Dominican Order, the Hesychasm tradition in Orthodox mysticism, and the Catholic Church’s use of the Inquisition. Theological, philosophical, and institutional developments are analyzed within their historical contexts.

Key Themes

1. The Dominican Order
   • Founded by Saint Dominic, the order focused on education, missionary work, and moral reform.
   • It actively opposed movements like the Albigensians and Cathars through intellectual engagement and emphasized poverty and education.
   • Its influence on the establishment of universities like Paris and Bologna highlights its commitment to academic pursuits.
2. Hesychasm: Orthodox Mysticism
   • Hesychasm is a mystical tradition centered on silence and continuous prayer as a way to approach God.
   • Emerging from figures like Evagrius Ponticus, it was further developed by Dionysius the Areopagite and Gregory Palamas.
   • The concept of theosis (deification) emphasizes humanity’s return to God. Practices like stillness, inner peace, and access to divine light are core elements of this tradition.
3. The Catholic Inquisition
   • The Inquisition was established to combat heresy and suppress dissent against the Church.
   • Early targets included groups like the Bogomils and Albigensians, later extending to Jews, Muslims, and alleged witches.
   • Methods included excommunication, torture, and execution by burning.
   • Dostoevsky’s The Brothers Karamazov captures the oppressive nature of the Inquisition through its “Grand Inquisitor” scene.
4. Thomas Aquinas and Catholic Theology
   • As a Dominican theologian, Thomas Aquinas synthesized Aristotelian philosophy with Catholic theology, producing works like Summa Theologiae.
   • The Neo-Thomist movement in the West preserves his intellectual legacy.
   • Aquinas viewed rational philosophy as a tool in service of theological understanding.

Conclusion

The seminar examines the historical impact of religious orders, mysticism, and the Inquisition on Christianity. By addressing themes like education, morality, theology, and spiritual practices, it provides a comprehensive view of Christianity’s institutional and doctrinal evolution.