EKREM DEMİRLİ: KEŞFÜ’L-MAHCÛB OKUMALARI 14. SEMİNER ÖZETİ
Bu seminerde, erken dönem tasavvuf düşüncesinin gelişimi, kavramsal çerçevesi ve dini literatürdeki tartışmaları ele alınmaktadır. Hucvîrî’nin tasavvuf doktrinleri ve erken dönem İslam toplumundaki entelektüel ortamı analiz eden yaklaşımları, tasavvuf ve diğer İslami disiplinler arasındaki bağlar üzerinden değerlendirilmiştir. Seminerde, rıza, tevekkül ve ihlas gibi temel tasavvuf kavramlarının teorik ve pratik yansımaları ele alınmıştır.
Ana Temalar:
- Muhasibi ve Erken Tasavvuf Doktrinleri: Muhasibi’nin doktrinsel katkıları, yazı geleneği ve eserlerinin dini literatüre etkisi detaylandırılmıştır. Onun erken dönem İslam düşüncesindeki merkezi konumu, doktrinlerin oluşumu ve tasavvuf üzerindeki etkisi vurgulanmıştır.
- Rıza ve Allah İlişkisi: Rıza kavramının, Tanrı’dan razı olma ve Tanrı’yı razı etme arasındaki ilişkisi bağlamında ele alınışı; bu kavramın dini ve ahlaki boyutlarına dair yeni bakış açıları sunulmuştur.
- Tevekkül ve Modern Din Eleştirisi: Tevekkül kavramının tarihsel gelişimi ve modern dönemdeki eleştirilerle bağlantısı tartışılmıştır. Tevekkülün, dini hayatta güven ve teslimiyet ilişkisini nasıl kurduğu ele alınmıştır.
- Fıkıh, Kelam ve Tasavvuf Perspektifleri: Fıkıh, kelam ve tasavvufun, niyet ve eylem ilişkisini nasıl yorumladığı karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
- Din Eleştirisi ve Modern Tartışmalar: Modern çağda dinin eleştirisi, özellikle Hristiyanlık ve İslam arasında yapılan kıyaslamalar üzerinden incelenmiş; bu eleştirilerin İslam dünyasına etkileri ve tartışma zemini değerlendirilmiştir.
Sonuç:
Ekrem Demirli’nin bu semineri, tasavvuf düşüncesinin temel kavramlarını derinlemesine analiz etmekte ve bu kavramların modern dini tartışmalardaki yerini sorgulamaktadır. Rıza, tevekkül ve ihlas gibi kavramların hem teorik hem de pratik yönleri üzerinden yapılan çözümlemeler, tasavvufun dini düşünceye getirdiği perspektiflerin önemini vurgulamaktadır. Bu seminer, İslam düşüncesinin ana sorunlarına tasavvuf açısından yaklaşarak kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır.
This seminar explores the development of early Sufi thought, its conceptual framework, and its debates within religious literature. Hujwīrī’s analysis of Sufi doctrines and his approach to the intellectual environment of early Islamic society are examined in light of the connections between Sufism and other Islamic disciplines. Key Sufi concepts such as contentment (riḍā), reliance on God (tawakkul), and sincerity (ikhlāṣ) are addressed both theoretically and practically.
Main Themes:
- Muhasibi and Early Sufi Doctrines: The doctrinal contributions of Muhasibi, his writing tradition, and the impact of his works on religious literature are discussed. His central role in early Islamic thought and his influence on the formation of Sufi doctrines are highlighted.
- Riḍā and the Relationship with God: The seminar explores the concept of riḍā in the context of being content with God versus pleasing God, offering fresh perspectives on its religious and ethical dimensions.
- Tawakkul and Modern Religious Criticism: The historical evolution of the concept of tawakkul and its intersection with modern critiques of religion are examined. The role of reliance and trust in God in structuring religious life is analyzed.
- Perspectives of Fiqh, Kalām, and Sufism: A comparative evaluation of how fiqh (Islamic jurisprudence), kalām (theology), and Sufism interpret the relationship between intention and action.
- Religious Criticism and Modern Debates: The seminar addresses modern critiques of religion, focusing on comparisons between Christianity and Islam and the implications of these critiques for the Islamic world.
Conclusion:
Ekrem Demirli’s seminar provides an in-depth analysis of the foundational concepts of Sufi thought and their place in modern religious debates. By examining the theoretical and practical dimensions of concepts such as riḍā, tawakkul, and ikhlāṣ, the seminar underscores the significance of the Sufi perspective in shaping religious thought. This work offers a comprehensive framework for addressing the key issues of Islamic thought through the lens of Sufism.